Następujące grupy osób:

• obywatele Ukrainy, którzy przybyli na terytorium RP bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa w okresie od dnia 24 lutego 2022 r.;
• obywatele Ukrainy posiadający Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną z powodu działań wojennych przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 24 lutego 2022 r.;
• nieposiadający obywatelstwa ukraińskiego małżonkowie obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa

mają prawo dostępu do dodatkowych świadczeń w związku z korzystaniem z ochrony tymczasowej na terytorium RP.

Osoby takie mają prawo do:

1. świadczeń rodzinnych;
2. świadczenia wychowawczego( 500+), jeżeli zamieszkują z dziećmi na terytorium RP;
3. świadczenia dobry start (300+), jeżeli zamieszkują z dziećmi na terytorium RP;
4. rodzinnego kapitału opiekuńczego, jeżeli zamieszkują z dziećmi na terytorium RP;
5. dofinansowania obniżenia opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, jeżeli zamieszkują z dziećmi na terytorium RP

odpowiednio na zasadach i w trybie określonych w tych przepisach, z wyłączeniem warunku posiadania karty pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”.

Ustalając prawo do świadczeń rodzinnych uzależnionych od kryterium dochodowego, przy ustalaniu dochodu rodziny w przeliczeniu na osobę nie uwzględnia się członka rodziny, który, zgodnie z oświadczeniem osoby ubiegającej się o te świadczenia, nie przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Prawo do świadczeń ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek, nie wcześniej niż od miesiąca, w którym osoba uprawniona (lub dziecko, na które przysługują świadczenia) została wpisany do rejestru osób przebywających legalnie na terytorium RP.

Przysługujące na dziecko świadczenia rodzinne, z wyłączeniem świadczenia rodzicielskiego, o którym mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych oraz inne świadczenia i dofinansowanie przewidziane w specustawie (w szczególności świadczenie 500+ czy dofinansowanie do obniżenia opłaty za pobyt dziecka w żłobku) przysługują także opiekunowi tymczasowemu małotetniego.

Obywatelowi Ukrainy, do którego zastosowanie znajdują przepisy specustawy i który został wpisany do rejestru PESEL (warunek konieczny), mogą być przyznawane świadczenia pieniężne i niepieniężne z pomocy społecznej. Przyznanie pomocy następuje w trybie ustawy o pomocy społecznej, a osoba ubiegająca się o pomoc składa oświadczenie o sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej. Do udzielania świadczeń właściwa jest gmina miejsca pobytu osoby ubiegającej się o świadczenia.

Obywatelowi Ukrainy, do którego zastosowanie znajdują przepisy specustawy i który został wpisany do rejestru PESEL (warunek konieczny), przysługuje pomoc w postaci jednorazowego świadczenia pieniężnego w wysokości 300 zł na osobę – przeznaczonego na utrzymanie, w szczególności na pokrycie wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe.

O pomoc można ubiegać się na podstawie pisemnego wniosku skierowanego do urzędu gminy właściwego ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca.

Świadczenie to zwolnione jest z podatku dochodowego.

Małoletni obywatel Ukrainy, który przybył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez opieki osoby sprawującej faktyczną pieczę nad nim, oraz małoletni obywatel Ukrainy, który przybył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i przed przybyciem był umieszczony w pieczy zastępczej na terytorium Ukrainy, podlega wpisowi do ewidencji małoletnich.

Dla małoletniego obywatela Ukrainy, który przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez opieki osób dorosłych odpowiedzialnych za niego zgodnie z prawem obowiązującym w Polsce (rodzic, opiekun) ustanawia się opiekuna tymczasowego. Opiekun taki reprezentuje małoletniego oraz sprawuje pieczę nad nim oraz nad jego majątkiem. We wszystkich ważniejszych sprawach dotyczących dziecka opiekun taki będzie musiał uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego.

Opiekuna ustanawia sąd opiekuńczy. Postępowanie o ustanowienie opiekuna tymczasowego może być wszczęte na wniosek lub z urzędu.

Nadzór nad takimi opiekunami będą sprawować ośrodki pomocy społecznej lub centra usług społecznych.

Ustanawiając opiekuna tymczasowego, sąd kieruje się dobrem dziecka. Opiekun tymczasowy powinien być ustanowiony przede wszystkim spośród krewnych, powinowatych lub innych osób dających rękojmię należytego wykonywania obowiązków opiekuna. Tymczaasowym opiekunem małoletniego nie może być ustanowiona także osoba, która została pozbawiona władzy rodzicielskiej albo skazana za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności albo za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy wobec osoby lub przestępstwo popełnione na szkodę małoletniego lub we współdziałaniu z nim, albo osoba, wobec której orzeczono zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowywaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub opieką nad nimi, lub obowiązek powstrzymywania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu. Nie może być ustanowiona opiekunem osoba, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych albo została pozbawiona praw publicznych, a także taka osoba, w stosunku do której – z jakichkolwiek przyczyn – zachodzi prawdopodobieństwo, że nie wywiąże się należycie z obowiązków opiekuna. Kandydat na opiekuna tymczasowego składa oświadczenie, że nie zachodzi wobec niego żadna z powyższych okoliczności.

Kto może złożyć wniosek o ustanowienie opiekuna tymczasowego?

• Straż Graniczna;
• wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta, marszałek województwa;
• prokurator;
• Policja;
• kierownicy jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, o których mowa w art. 6 pkt 5 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2021 r. poz. 2268 i 2270 oraz z 2022 r. poz. 1 i 66);
• przedstawiciele organizacji międzynarodowych lub pozarządowych zajmujących się udzielaniem pomocy cudzoziemcom;
• osoba sprawująca faktyczną pieczę nad małoletnim;
• osoba, która objęła faktyczną pieczę nad małoletnim po wjeździe przez małoletniego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i sprawuje ją w dniu złożenia wniosku;
• inne osoby lub podmioty, w ramach swoich zadań.

Co powinien zawierać wniosek o ustanowienie opiekuna tymczasowego?

Wniosek o wszczęcie postępowania powinien zawierać:

• oznaczenie sądu, do którego jest skierowany;
• imię i nazwisko lub nazwę wnioskodawcy, jego adres zamieszkania lub pobytu albo siedziby, numer telefonu lub adres poczty elektronicznej;
• imię i nazwisko małoletniego, jego adres zamieszkania lub pobytu;
• imiona i nazwiska rodziców oraz nazwisko rodowe matki małoletniego bądź informację, że nie są one znane;
• płeć małoletniego;
• datę i miejsce urodzenia małoletniego;
• rodzaj oraz serię i numer dokumentu, stanowiącego podstawę przekroczenia granicy przez małoletniego, jeżeli występuje;
• imię i nazwisko kandydata na opiekuna tymczasowego, jego datę urodzenia, adres zamieszkania lub pobytu oraz serię i numer dokumentu tożsamości albo informację o braku kandydata;
• imię i nazwisko oraz adres zamieszkania lub pobytu osoby sprawującej faktyczną pieczę nad małoletnim, jeżeli mało-letni nie znajduje się pod pieczą kandydata na opiekuna tymczasowego;
• osnowę wniosku.

Jeżeli we wniosku wskazano kandydata na opiekuna tymczasowego, należy ponadto podać stopień pokrewieństwa albo powinowactwa kandydata na opiekuna tymczasowego z małoletnim bądź informację o braku pokrewieństwa albo powinowactwa, a w przypadku osoby sprawującej faktyczną pieczę nad małoletnim – datę, od której piecza jest sprawowana.

Jak wygląda procedura?

Sąd opiekuńczy rozpoznaje sprawę po przeprowadzeniu rozprawy. Sąd przesłuchuje kandydata na opiekuna tymczasowego i osobę sprawującą faktyczną pieczę nad małoletnim oraz wysłuchuje małoletniego, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwala, uwzględniając w miarę możliwości jego rozsądne życzenie.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach, jeżeli kandydat na opiekuna tymczasowego sprawuje faktyczną pieczę nad małoletnim, a okoliczności sprawy nie budzą wątpliwości co do prawidłowego wykonywania tej pieczy i dobro małoletniego się temu nie sprzeciwia, sąd może ograniczyć postępowanie dowodowe wyłącznie do dowodów z dokumentów i rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym.

Ile czasu trwa postępowanie?

Sprawy mają być rozpoznawane bardzo szybko, nie później niż w terminie 3 dni od dnia wpływu wniosku do sądu lub powzięcia informacji o potrzebie ustanowienia opiekuna tymczasowego dla małoletniego. W tym celu sąd może dokonywać zawiadomień, doręczeń i wezwań np. telefonicznie czy mailowo, jeżeli będzie mogło to przyspieszyć rozpoznanie wniosku i zakończenie sprawy.

Postanowienie o ustanowieniu opiekuna tymczasowego jest skuteczne i wykonalne z chwilą jego ogłoszenia.

Czy postępowanie jest odpłatne?

W postępowaniu o ustanowienie opiekuna tymczasowego nie pobiera się opłat, a wydatki ponosi Skarb Państwa.

Niezależnie od pomocy uruchomionej przez organy państwowe w RP, bezzwrotną i bezwarunkową pomoc materialną (w gotówce) dla osób uciekających z Ukrainy oferuje także UNHCR.

Osoby takie, które – po rejestracji – zgłoszą się osobiście do placówki UNHCR (Centrum Przyjęć Gotówkowych: Kamionkowska 11, 03-805 Warszawa), mogą otrzymać pomoc finansową.

Wysokość zasiłku wynosi 710 PLN/osobę + 610 PLN na kolejną osobę w rodzinie (limit osób wynosi 4). Pomoc finansowa jest udzielana raz w miesiącu, przez okres minimum 3 miesięcy, licząc od dnia pierwszej wypłaty.

Warunkiem otrzymania pomocy jest to, by cudzoziemiec lub jego rodzina opuścili Ukrainę i przybyli do Polski 24 lutego 2022 lub później. Wystarczy, że jeden członek rodziny przekroczył granicę w tym terminie.

Wizyty umawiane są z wyprzedzeniem za pośrednictwem SMS – formularz dostępny jest >> TUTAJ <<:

Do zgłoszenia niezbędne będą:

• paszport lub dokument tożsamości
• dokument potwierdzający datę wjazdu do Polski
• polski numer telefonu komórkowego (tylko osoby dorosłe) na cele BLIK.

Uwaga! W przypadku tej formy pomocy NIE WYMAGA się posiadania numeru PESEL.

Szczegółowe informacje, w tym opis procedury i dane kontaktowe do UNHCR znajdują się >> TUTAJ <<

Specustawa objęła swoim zastosowaniem następujące grupy osób:

• obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium RP z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa w okresie od dnia 24 lutego 2022 r.;
• obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną z powodu działań wojennych przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 24 lutego 2022 r.;
• nieposiadających obywatelstwa ukraińskiego małżonków obywateli Ukrainy, który przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa.

Jeżeli osoby wskazane w powyższych grupach wjechały legalnie na terytorium RP w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. i deklarują zamiar pozostania na terytorium RP, ich pobyt na terytorium RP uznaje się za legalny w okresie 18 miesięcy liczonych od 24 lutego 2022, czyli do 24 sierpnia 2023 roku.

Za legalny uznaje się także pobyt dziecka urodzonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez matkę, która jest osobą określoną w powyższym katalogu, w okresie dotyczącym matki.

Ustawa zbiorczo odnosi się do tych osób poprzez określenie „obywatele Ukrainy”.

Osoby takie uznaje się za korzystające z ochrony czasowej w Rzeczpospolitej Polskiej.

W panujących obecnie szczególnych okolicznościach, ochrona wynikająca z przepisów specustawy obejmuje także osoby, które po 24 lutego 2022 r. przekroczyły granicę polsko – ukraińską bez paszportu biometrycznego lub nawet bez żadnego dokumentu tożsamości na podstawie decyzji Komendanta Straży Granicznej, o której mowa w art. 32 ustawy o cudzoziemcach (zgoda uprawniała do pobytu na terytorium RP przez 15 dni). Wjazd takich osób na terytorium RP również uznawany jest za legalny.

Pobyt obywatela Ukrainy, któremu komendant placówki Straży Granicznej na odcinku granicy Rzeczypospolitej Polskiej z Ukrainą zezwolił na wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (na wspomniane 15 dni) uznaje się za legalny przez okres 18 miesięcy.

Osoby z Ukrainy, które przybyły do Polski od 24 lutego 2022 roku i chcą legalnie przebywać w Polsce, powinny mieć stempel w paszporcie lub innym dokumencie podróży, umieszczony przez polską Straż Graniczną. Stempel taki potwierdza legalne przekroczenie granicy wraz ze wskazaniem daty jej przekroczenia.

W przypadku gdy wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie został zarejestrowany podczas kontroli granicznej, Komendant Główny Straży Granicznej rejestruje pobyt obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na jego wniosek.

Zarejestrowanie pobytu następuje na wniosek złożony nie później niż 90 dni od dnia wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wniosek składa się w urzędzie gminy razem z wnioskiem o nadanie numeru PESEL.

Osoby takie będą ujawnione w specjalnym rejestrze osób, które przybyły na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na tym terytorium.

Obywatelowi Ukrainy, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się za legalny na podstawie specustawy, jednak któremu numer PESEL nadano przed dniem 24.02.2022 (np. w związku z wcześniejszym pobytem i pracą w Polsce), nadaje się w rejestrze PESEL, na jego wniosek, status „UKR” i wprowadza się jego dane do rejestru. Dzięki temu osoba taka uzyskuje potwierdzenie objęcia przepisami specustawy i może korzystać z dodatkowych uprawień wynikających z tego statusu.

Na mocy nowelizacji ustawy z dnia 23 marca 2022 r. (opublikowanej w dniu 26 marca 2022 r.) zakres zastosowania specustawy objął także te osoby, które przybyły z Ukrainy na terytorium Polski, jednak nie przekraczając polskiej granicy PL-UA, np. przez Słowację lub Czechy. Takie osoby zostały objęte ochroną z mocą wsteczną – od 24 lutego 2022 r.

Należy jednak podkreślić, że niezależnie od regulacji specustawy, wszyscy obywatele Ukrainy, którzy musieli opuścić Ukrainę począwszy od dnia 24 lutego 2022 r. w następstwie inwazji wojskowej rozpoczętej w tym dniu przez rosyjskie siły zbrojne i należą do którejkolwiek z grup:

1. obywateli Ukrainy zamieszkałych w Ukrainie przed dniem 24 lutego 2022 r.;
2. bezpaństwowców lub obywateli państw trzecich innych niż Ukraina, którzy przed dniem 24 lutego 2022 r. korzystali z ochrony międzynarodowej lub równoważnej ochrony krajowej w Ukrainie
3. członków rodzin osób, o których mowa w punkcie 1 i 2.

są objęci ochroną tymczasową wynikającą z decyzji wykonawczej Rady UE 2022/382, w której zapewniono ochronę na terenie wszystkich państw członkowskich (więcej o ochronie czasowej przeczytasz >>TUTAJ<<).

Automatyzm w legalności pobytu cudzoziemca nie dotyczy także osób, które wprawdzie wjechały na terytorium Polski po 24 lutego 2022 r., ale już wcześniej miały zalegalizowaną sytuację pobytowa na terytorium RP, tj. posiadały:

1. zezwolenie na pobyt stały,
2. zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,
3. zezwolenie na pobyt czasowy,
4. status uchodźcy,
5. ochronę uzupełniającą,
6. zgodę na pobyt tolerowany,
7. zgodę na pobyt ze względów humanitarnych

Specustawa wyłącza z kręgu osób objętych jej regulacjami ponadto osoby, które:

1. złożyły w Rzeczypospolitej Polskiej wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej lub w imieniu których takie wnioski zostały złożone,
2. zadeklarowały zamiar złożenia wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej w Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 28 ust. 1 lub art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub których takie deklaracje zamiaru dotyczą.

Co istotne, jeżeli jednak wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej albo deklaracja złożenia wniosku zostaną wycofane, osoby takie – pod warunkiem spełnienia wymogów dla objęcia przepisami specustawy – będą korzystały z ochrony czasowej na terytorium RP z dodatkowymi uprawnieniami wynikającymi z ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy. Warto przeanalizować indywidualną sytuację cudzoziemca i w razie uznania takiej opcji za korzystniejszą, wycofać wcześniej złożony wniosek lub deklarację.

Obywatele Ukrainy, którzy przebywali w Polsce w dniu 24 lutego 2022 r. legalnie na podstawie innych tytułów pobytowych nie będą musieli opuszczać Polski.

Jeżeli ostatni dzień legalnego pobytu obywatela Ukrainy w Polsce na podstawie:

• wizy krajowej
• zezwolenia na pobyt czasowy

– przypada w okresie od 24 lutego 2022, okres ważności tych tytułów pobytowych ulega przedłużeniu do 31 grudnia 2022 roku.

Jeżeli ostatni dzień legalnego pobytu obywatela Ukrainy na terytorium Polski na podstawie:

• wizy Schengen wydanej przez organ polski
• wizy wydanej przez inne państwo obszaru Schengen
• dokumentu pobytowego, o którym mowa w artykule 1 ust. 2 lit. a Rozporządzenia Rady (WE) nr 1030/2002 wydanego przez inne państwo obszaru Schengen, albo innego dokumentu pobytowego wydanego przez organ tego państwa, uprawniającego do podróży po terytorium innych państw obszaru Schengen
• w ramach ruchu bezwizowego

– przypada w okresie od 24 lutego 2022 roku, a pobyt ten rozpoczął się przed tym dniem, jego pobyt uznaje się za legalny przez okres 18 miesięcy.

Dokument pobytowy, o którym mowa w artykule 1 ust. 2 lit. a Rozporządzenia Rady (WE) nr 1030/2002 oznacza upoważnienie wydane przez władze państwa członkowskiego Unii Europejskiej zezwalające obywatelowi państwa trzeciego na legalny pobyt na danym terytorium, z wyjątkiem:

• wiz;
• zezwoleń wydanych do czasu rozpatrzenia wniosku o dokument pobytowy lub wniosku o azyl;
• upoważnień na okres pobytu nieprzekraczający sześciu miesięcy, wydanych przez państwa członkowskie niestosujące przepisów art. 21 Konwencji wykonawczej do Układu z Schengen.

Jeżeli ostatni dzień okresu ważności:

• kart pobytu
• polskich dokumentów tożsamości obywatela Ukrainy
• dokumentów „zgoda na pobyt tolerowany”

– wydanych obywatelom Ukrainy przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 roku, ulega on przedłużeniu o okres 18 miesięcy.

Uwaga!

❗ Wiza krajowa w okresie przedłużenia okresu pobytu oraz okresu ważności na podstawie specustawy nie uprawnia do przekraczania granicy!

❗ Karta pobytu w okresie, na jaki uległ przedłużeniu okres jej ważności, nie uprawnia do przekraczania granicy!

Obywatele Ukrainy, którzy są objęci ochroną czasową w trybie specustawy mogą ubiegać się o zezwolenie na pobyt czasowy na okres 3 lat.

Obywatel Ukrainy objęty ochroną może złożyć taki wniosek nie wcześniej niż po upływie 9 miesięcy od dnia wjazdu na terytorium RP, jednak nie później niż w okresie 18 miesięcy od dnia 24 lutego 2022 r. (24 sierpnia 2023 r.). Wniosek złożony przed upływem 9 miesięcy od dnia wjazdu pozostawia się  bez rozpoznania.

Wniosek należy złożyć do wojewody właściwego ze względu na miejsce pobytu obywatela Ukrainy w dniu złożenia wniosku.

Jeżeli obywatelowi Ukrainy udzielone zostanie zezwolenie na pobyt czasowy, będzie on uprawniony do wykonywania pracy na terytorium RP bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę.

Obywatel Ukrainy może na podstawie specustawy wnioskować o nadanie numeru PESEL. Nadanie numeru PESEL następuje na podstawie wniosku złożonego w dowolnym organie wykonawczym gminy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Taki wniosek można też złożyć w imieniu swojego dziecka lub dziecka, które pozostaje pod opieką cudzoziemca.

Podczas składania wniosku pobiera się od osoby, której dotyczy wniosek, odciski palców. Odcisków palców nie pobiera się od osoby, która nie ukończyła 12. roku życia.

Od kiedy można składać wniosek?

Wnioski można składać od 16 marca 2022 r.

Gdzie złożyć wniosek?

Wniosek składa się osobiście w siedzibie organu gminy. W imieniu osoby nieposiadającej zdolności do czynności prawnych lub posiadającej ograniczoną zdolność do czynności prawnych ubiegającej się o nadanie numeru PESEL wniosek składa jedno z rodziców, opiekun, kurator, opiekun tymczasowy lub osoba sprawująca faktyczną pieczę nad dzieckiem.

Podczas wizyty w urzędzie należy okazać jakikolwiek dokument ze zdjęciem, który umożliwi weryfikację tożsamości cudzoziemca (może być to nawet dokument, który utracił już ważność).

Co daje mi numer PESEL?    

Uzyskanie numeru PESEL przez cudzoziemca jest istotne – jego uzyskanie ułatwi dostęp do świadczeń socjalnych, a także umożliwi podjęcie działalności gospodarczej w Polsce.

Przy okazji składania wniosku o numer PESEL można uzyskać profil zaufany. Wystarczy wyrazić na to zgodę i podać między innymi swój numer telefonu komórkowego i adres e-mail. Profil zaufany pozwala załatwiać wiele spraw urzędowych przez internet.

Składając wniosek w urzędzie cudzoziemiec otrzyma potwierdzenie nadania numeru PESEL i utworzenia profilu zaufanego.

Numeru PESEL nie nadaje się drugi raz.

Obywatelowi Ukrainy, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się za legalny na podstawie specustawy, jednak któremu numer PESEL nadano przed dniem 24.02.2022 (np. w związku z wcześniejszym pobytem i pracą w Polsce), nadaje się w rejestrze PESEL, na jego wniosek, status „UKR” i wprowadza się jego dane do rejestru. Dzięki temu osoba taka uzyskuje potwierdzenie objęcia przepisami specustawy i może korzystać z dodatkowych uprawień wynikających z tego statusu.

W celu aktualizacji statusu należy udać się do urzędu gminy i tam złożyć stosowny wniosek. Podczas wizyty w urzędzie załatwione zostaną dodatkowe formalności – m.in. pobrane zostaną odciski palców czy wzór podpisu cudzoziemca.

Wyjazd obywatela Ukrainy z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej objętego ochroną czasową na podstawie specustawy na okres powyżej 1 miesiąca pozbawia go uprawnienia do legalnego pobytu na terytorium RP przez wskazany powyżej okres 18 miesięcy.

Przeniesienie cudzoziemca korzystającego z ochrony czasowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej następuje za jego zgodą. Cudzoziemcowi, który podlega przeniesieniu do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Szef Urzędu ds. Cudzoziemców wydaje przepustkę. Co jednak ważne, z dniem, w którym cudzoziemiec korzystający z ochrony czasowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej opuszcza to terytorium, traci ważność wydana mu wiza.

Jeżeli cudzoziemiec dysponuje innym tytułem pobytowym (karta pobytu, wiza), do oceny możliwości i konsekwencji wyjazdu z Polski stosujemy przepisy odnoszące się do tych tytułów.

Należy pamiętać, że uprawnienia pobytowe dotyczące pobytu w Polsce nie wiążą się z nabyciem prawa do wjazdu i pobytu w innych krajach UE. Można jednak podróżować do większości z nich na zasadach ogólnych (a więc na łączny okres do 90 dni w okresie każdych 180 dni w strefie Schengen) na podstawie:

• ochrony czasowej albo międzynarodowej, jeśli cudzoziemiec z niej korzysta i cudzoziemiec dysponuje potwierdzającym to dokumentem;
• paszportu biometrycznego w ramach ruchu bezwizowego, jeśli cudzoziemcowi on przysługuje i nie wyczerpał go on np. długością pobytu w Polsce,
• wydanej przez Polskę ważnej wizy krajowej lub ważnego zezwolenia na pobyt (wraz z paszportem biometrycznym).

Należy podkreślić, iż: Irlandia, Cypr, Bułgaria, Rumunia oraz Chorwacja są państwami członkowskimi Unii Europejskiej, które nie należą do państw obszaru Schengen.

Aby pojazd z Ukrainy mógł się poruszać po polskich drogach konieczne jest jego ubezpieczenie. Wystarczająca w tym przypadku jest tzw. Zielona Karta – dokument wydany przez ubezpieczyciela z Ukrainy. 

Jeżeli kierowca nie dysponuje Zieloną Kartą dla pojazdu, który się porusza musi zakupić tzw. ubezpieczenie graniczne. 

 W związku z potrzebą pomocy uchodźcom z Ukrainy najwięksi polscy ubezpieczyciele zaoferowali darmowe 30-dniowe polisy OC dla pojazdów uciekających przed wojną Ukraińców. 

• Polisy PZU można uzyskać u dyżurujących na przejściach granicznych agentów tej firmy oraz pod nr telefonu 22 505 15 63 (PL i UA) 
• Polisy Ergo Hestia można uzyskać kontaktując się z infolinią +48 58 766 34 04 (UA) 
• Polisy Warta można uzyskać kontaktując się z infolinią +48 814 607 900 – pon – pt godz. 8:00 – 20:00, sob. 8:00 – 16:00 
• Polisy Allianz można uzyskać u agentów na granicy. 

Polisy można nabyć także u agentów tych towarzystw w Polsce, w tym na granicy. 

Jeżeli w trakcie pobytu w Polsce Zielona Karta wygasła również należy zaopatrzyć się w ubezpieczenie graniczne. W takim wypadku trzeba przedstawić umowę, która wygasła. 

Przeniesienie cudzoziemca korzystającego z ochrony czasowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej następuje za jego zgodą. Cudzoziemcowi, który podlega przeniesieniu do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Szef Urzędu ds. Cudzoziemców wydaje przepustkę. Co jednak ważne, z dniem, w którym cudzoziemiec korzystający z ochrony czasowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej opuszcza to terytorium, traci ważność wydana mu wiza.

Więcej informacji ochronie czasowej na podstawie Decyzji Rady UE znajdziesz >> TUTAJ <<

Obywatel Ukrainy jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie pobytu zgodnego z obowiązującymi przepisami, w przypadku gdy:

• jego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się za legalny na podstawie specustawy (18 miesięcy);
• jest obywatelem Ukrainy przebywającym legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie innych tytułów

– jeżeli podmiot powierzający wykonywanie pracy powiadomi w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu o powierzeniu wykonywania pracy temu obywatelowi.

Tytuł pobytowy to dokument, która uprawnia do pobytu na terytorium Polski lub innego kraju Unii Europejskiej. Może to być zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt czasowy, paszport w przypadku wjazdu i pobytu na terytorium Polski w ruchu bezwizowym czy zaświadczenie o korzystaniu z ochrony czasowej wydane przez Urząd do Spraw Cudzoziemców.

Powiadomienie następuje za pośrednictwem systemu teleinformatycznego – praca.gov.pl.

Cudzoziemiec korzystający z ochrony czasowej może wykonywać pracę bez zezwolenia na pracę lub wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy. Możliwość ta jednak istnieje tylko w okresie objęcia ochroną czasową.

Więcej informacji ochronie czasowej na podstawie Decyzji Rady UE znajdziesz >> TUTAJ <<

Polska otworzyła rynek pracy dla obywateli Ukrainy. Uproszczona procedura dotyczy zarówno obywateli Ukrainy, którzy wjechali do Polski 24 lutego 2022 roku lub później, jak i osób, które przebywają legalnie w Polsce na innej podstawie, na przykład zezwolenia na pobyt czasowy, które uzyskali wcześniej.

Nie ma więc konieczności uzyskania zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy dla obywateli Ukrainy, którzy legalnie przebywają w Polsce.

Obywatele Ukrainy są również uprawnieni do zarejestrowania się jako osoba bezrobotna albo poszukująca pracy. Do obywateli Ukrainy nie stosuje się ograniczenia wiekowego – mogą oni ubiegać się o te statusy także po ukończeniu 60 roku życia (kobiety) oraz 65 roku życia (mężczyźni).

Uprawnienia przysługujące w Polsce nie dają cudzoziemcowi prawa do pracy w innych krajach UE. Takie prawo musi on uzyskać zgodnie z przepisami państwa, w którym zamierza podjąć pracę.

Uproszczone zasady zatrudniania obywateli Ukrainy dotyczą również osób, które jeszcze nie mają tytułu pobytowego, ale przed 24 lutego 2022 roku rozpoczęły procedurę uzyskania takiego tytułu. Pobyt takich osób na terytorium Polski jest legalny od dnia złożenia wniosku:

• o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy
• o przedłużenie wizy Schengen lub wizy krajowej
• o udzielenie zezwolenia na pobyt stały i zgody na pobyt rezydenta długoterminowego UE

do dnia, w którym decyzja w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy stanie się ostateczna.

W takim przypadku umieszcza się w dokumencie podróży obywatela Ukrainy odcisk stempla potwierdzającego złożenie stosownego wniosku. Taki stempel jest również tytułem pobytowym, który umożliwia pojęcie pracy w uproszczonym trybie.

Obywatele Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się za legalny na pod-stawie specustawy lub ustawy o cudzoziemcach (inne tytuły pobytowe – wiza, zezwolenie na pobyt czasowy), mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na takich samych zasadach jak obywatele polscy.

Uprawnienie to przysługuje wyłącznie pod warunkiem uzyskania przez obywatela Ukrainy numeru PESEL.

Pod numerem telefonu 800 190 590 działa całodobowa infolinia Narodowego Funduszu Zdrowia, która udziela informacji na temat świadczeń zdrowotnych udzielanych uchodźcom z Ukrainy. 

Infolinia jest całkowicie bezpłatna i dostępna zarówno w języku polskim, jak i ukraińskim. 

Wszystkie osoby przekraczające odcinek granicy Rzeczypospolitej Polskiej z Ukrainą w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa są zwolnione z obowiązku okazania negatywnego testu na obecność COVID-19 przy wjeździe do Polski. Dotyczy to zarówno obywateli Ukrainy, jak i uchodźców innej narodowości, którzy przekraczają ten odcinek granicy. 

Wszystkie osoby przekraczające odcinek granicy Rzeczypospolitej Polskiej z Ukrainą w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa są zwolnione z obowiązku odbycia kwarantanny. Dotyczy to zarówno obywateli Ukrainy, jak i uchodźców innej narodowości, którzy przekraczają ten odcinek granicy.

Obywatel Ukrainy, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie specustawy, jest uprawniony do opieki medycznej z wyłączeniem leczenia uzdrowiskowego i rehabilitacji uzdrowiskowej, a także podania produktów leczniczych wydawanych świadczeniobiorcom w ramach programów polityki zdrowotnej ministra właściwego do spraw zdrowia.

Opieka zdrowotna jest bezpłatna – będzie finansowana z budżetu państwa.

Ważne adresy/numery:

1. Bezpłatna Infolinia NFZ w języku ukraińskim czynna przez całą dobę – tel. 800 190 590. Pod tym numerem dowiesz się:

• gdzie znajdziesz najbliższą placówkę medyczną: poradnię lekarza rodzinnego (POZ), pomoc medyczną w nocy;
• gdzie znajduje się najbliższa apteka;
• jak postępować w sytuacji zakażenia koronawirusem, jak otrzymać skierowanie na test pod kątem zakażenia wirusem SARS-CoV-2 oraz gdzie pobrać wymaz do badania;
• jak zapisać się na szczepienie przeciwko COVID-19.

2. Teleplatforma Pierwszego Kontaktu (TPK) w języku ukraińskim – tel. 800 137 200

• Infolinia czynna od poniedziałku do piątku w godz. od 18:00-8:00 następnego dnia, a także w soboty i niedziele oraz inne dni ustawowo wolne od pracy, w godz. od 8:00-8:00 następnego dnia.

3. Platforma „Lekarze dla Ukrainy” 

• infolinia w j. ukraińskim/rosyjskim, czynna w godz. 8:00-16:00 (pon.-pt.), tel. 22 357 40 40
• infolinia w j. angielskim, czynna w godz. 7:00-23:00 (pon.-pt.) i 8:00-20:00 (sob.-niedz.), tel. 22 357 45 35

Konsultacje są bezpłatne.

1. Bezpłatna opieka dentystyczna – https://dentysciukrainie.pl/

Obowiązkowi szkolnemu i obowiązkowi nauki w Polsce podlegają dzieci i młodzież w wieku 7 – 18 lat. Nauka dla dzieci i młodzieży niebędących obywatelami polskimi w publicznych szkołach jest bezpłatna. Brak znajomości języka polskiego nie jest przeszkodą w przyjęciu do szkoły. Wiele szkół już oferuje odpowiednie zajęcia wyrównawcze. 

Przyjęcie do szkoły wymaga złożenia wniosku, a decyzję w tej sprawie podejmuje dyrektor. Publiczna szkoła podstawowa, w rejonie której mieszka dziecko przybyłe z zagranicy, przyjmuje z urzędu (w ciągu całego roku szkolnego), a inne publiczne szkoły podstawowe i szkoły ponadpodstawowe w miarę posiadania wolnych miejsc. Jeśli w wybranej placówce nie ma wolnych miejsc, należy skontaktować się z urzędem gminy. 

Jak załatwić formalności? 

1. Zbierz dokumenty z dotychczasowej nauki dziecka (świadectwa, zaświadczenia itp.). Jeśli ich nie masz – napisz oświadczenie o sumie ukończonych lat nauki ze wskazaniem placówki, do której dziecko uczęszczało. Dokumenty nie muszą być tłumaczone przez tłumacza przysięgłego na język polski. 
2. Klasa, w której Twoje dziecko będzie kontynuować naukę rozpoczętą w Ukrainie, jest ustalana na podstawie sumy dotychczas ukończonych przez dziecko lat nauki szkolnej (potwierdzonych dokumentami wydanymi przez szkołę).  
3. Jeżeli nie masz przy sobie dokumentów, dyrektor będzie bazował na oświadczeniu rodziców. 
4. Złóż wniosek do dyrektora szkoły publicznej w rejonie, w którym mieszka dziecko lub w innej wybranej szkole publicznej.